Συνέντευξη του fanzine “Tiochfaidh Ar La1” στην εφημερίδα “Class War2” (τεύχος 93, χειμώνας 2007)
-Μπορείς να μας δώσεις ένα σύντομο ιστορικό του TAL και προς τα που οδεύει τώρα που τόσα αλλάζουν στο Celtic Park3;
Η δημιουργία του TAL και των Celtic Fans Against Fascism ήταν στην πραγματικότητα η κορύφωση της αντίδρασής μας ενάντια στα ρατσιστικά συνθήματα οπαδών μας κατά του Mark Walters, παίχτη των Rangers, στα τέλη των ΄80s. Στο πρώτο παιχνίδι που έπαιξε ο Walters ως παίχτης των Rangers στο Celtic Park, πολλοί από τους οπαδούς μας μιμούνταν ήχους μαϊμούς και πετούσαν μπανάνες στον αγωνιστικό χώρο. Αυτή η μέρα ήταν μία από τις χειρότερες για τους μαχητικούς αντιφασίστες και ρεπουμπλικάνους οπαδούς μας.
Παρόλο που χρειάστηκαν καναδυό χρόνια ακόμα για να ιδρυθεί το fanzine, η αποφασιστικότητά μας ήταν αυτή που μας παρακίνησε να κοινοποιήσουμε αυτού του είδους τον ρατσισμό στους οπαδούς μας. Η προσέγγισή μας ήταν απλή. Ήμαστε υποστηρικτές του ιρλανδικού ρεπουμπλικανικού4 αγώνα και ταυτισμένοι με τη μαχητική προσέγγιση της AFA5. Επίσης, επιχειρούσαμε να προασπίσουμε την ιδέα του εκδημοκρατισμού της ομάδας προσπαθώντας να τη θέσουμε υπό τον έλεγχο των πιο σημαντικών ανθρώπων της, δηλαδή των οπαδών. Ήταν επίσης σημαντικό, από αντιρατσιστική σκοπιά, να τονίσουμε την ιστορία του συλλόγου σαν μια ποδοσφαιρική ομάδα που ξεπήδησε από μια κοινότητα μεταναστών. Οι Ιρλανδοί της Σκοτίας έπεσαν θύματα του ρατσισμού και της διάκρισης. Επομένως, ήταν τουλάχιστον υποκριτικό για τη δεύτερη και τρίτη γενιά αυτής της κοινότητας μεταναστών να είναι ρατσιστές.
Σε μικρό χρονικό διάστημα η κατάσταση άλλαξε. Η πλειονότητα των οπαδών μας αναγνώρισε αυτήν την ασυμφωνία και ταυτίστηκε με τα θύματα του ρατσισμού. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε μεγάλα κομμάτια των οπαδών της Celtic είτε να «σωπάσουν» είτε να αντιμετωπίσουν τους ρατσιστές που υπήρχαν ανάμεσά μας. Μέσα σε σχετικά μικρό διάστημα, η κατάσταση αντιστράφηκε. Με πλειονότητα τους αντιφασίστες και τους αντιρατσιστές η οποιαδήποτε δημόσια επίδειξη ρατσισμού «σβηνόταν» άμεσα και αποτελεσματικά.
Η πιο σημαντική παράμετρος αυτής της περιόδου είναι ότι «κερδίσαμε» πολιτικά την πλειονότητα των οπαδών ακόμα και αν αυτό σήμαινε σωματική αντιπαράθεση με τους ρατσιστές. Τελικά, το να είσαι ρατσιστής έγινε anti-Celtic. Οι οπαδοί μας πλέον αισθάνονται περήφανοι για τις προοδευτικές τους ιδέες στην πολιτική. Σαν αποτέλεσμα, η φήμη μας μεγάλωσε και αναπτύξαμε καλές σχέσεις με οπαδούς με τα «ίδια» μυαλά από διάφορες ομάδες όπως η St. Pauli, η Athletic Bilbao, η Bordeaux, η Juventus, η Anderlecht και η Manchester United.
Εξίσου σημαντικό ήταν για εμάς και η υποστήριξή μας στον ιρλανδικό ρεπουμπλικανικό αγώνα που είχε αντίκτυπο στους οπαδούς της Celtic εξαιτίας του ιρλανδικού οικογενειακού παρελθόντος. Για εμάς, ο πόλεμος στην Ιρλανδία ήταν ένα τεστ πολιτικού θάρρους. Κάποιοι από εμάς είχαν εμπλακεί στο παρελθόν σε συντηρητικές αριστερές ομαδώσεις και τα είχαν «σπάσει» μαζί τους εξαιτίας της δειλίας και της ανικανότητας της βρετανικής αριστεράς να πάρει το μέρος των καταπιεσμένων των 6 Κομητειών6 ενάντια στη βρετανική κατοχή. Ήταν λοιπόν βασικό ότι το TAL εξέφραζε καθαρά την υποστήριξή του στον αγώνα των ρεπουμπλικάνων για να διώξουν με κάθε αναγκαίο μέσο τους Βρετανούς.
Ας έρθουμε όμως και στο σήμερα. Το 2005, στην έκδοση του 40ού τεύχους, αποφασίσαμε να σταματήσουμε μετά από 13 χρόνια. Ένας λόγος ήταν η αλλαγή της πολιτικής κατάστασης στην Ιρλανδία και ένας άλλος η μετατροπή της Celtic σε ένα παγκόσμιο καπιταλιστικό θεσμό που έκανε ολοένα και πιο δύσκολο για τους πολιτικοποιημένους οπαδούς να διατηρήσουν την ταυτότητα τους.
Ωστόσο, η ζήτηση του TAL ήταν τέτοια, που μετά από 18 μήνες απουσίας και για να καλυφθεί το πολιτικό κενό που είχαμε αφήσει, θεωρήσαμε καθήκον μας να επιστρέψουμε. Σε αυτό το μικρό διάστημα αποκτήσαμε και συμμάχους. Συμμάχους από μία νέα και μικρότερη γενιά οπαδών της Celtic που είχαν σχηματίσει το Ultras group, “Green Brigade”. Αυτοί ήταν νεαροί οπαδοί που μεγάλωσαν διαβάζοντας TAL και παρόλο που δεν ήταν πολιτικά τόσο μαχητικοί όσο εμείς, ταυτίζονταν με τον ιρλανδό ρεπουμπλικάνο και την αντιφασιστική κουλτούρα που προωθούσε το TAL.
Επιπλέον, «στρατολογήσαμε» περισσότερους ανθρώπους για να συμμετάσχουν στην συντακτική ομάδα του fanzine. Η συντακτική ομάδα περιλαμβάνει τους Green Brigaders, αντιφασίστες, ρεπουμπλικάνους, κομμουνιστές, μαχητικούς συνδικαλιστές και πολιτικά ανεξάρτητους. Αυτά που μας ενώνουν είναι η αγάπη μας για την ομάδα, η οπαδική κουλτούρα και η δέσμευση μας στον αντισεχταρισμό, τον αντιρατσισμό και τον αντιφασισμό. Έτσι, αποφασίσαμε να επανεκδώσουμε το fanzine σε μικρότερο σχήμα (Α5, 36σελιδο) και έχοντας μόλις 2 θέματα σε έξι μήνες. Θα εκδιδόταν κάθε 8 εβδομάδες κατά τη διάρκεια της σεζόν. Τα σχόλια του fanzine είναι ακόμα κριτικά από πολιτική σκοπιά και, από ομαδική αλλά και ποδοσφαιρική ματιά, είμαστε ακόμα το μεγαλύτερο αγκάθι στην καρέκλα της διοίκησης και των παγκοσμιοποιημένων φιλοδοξιών της.
-Πώς αντέξατε και δεν «καταρρεύσατε» όπως το “Red Attitude”7 της Manchester United;
Νομίζω ότι ήμαστε διαφορετικοί επειδή η πολιτική κατάσταση στο Celtic Park ήταν διαφορετική. Οι οπαδοί της Celtic είναι σχετικά φιλελεύθεροι, πράγμα που μπορείτε να καταλάβετε, αν έχετε ταξιδέψει στην Ευρώπη μαζί μας! Το TAL ήταν και είναι μια μόνιμα ανοιχτή πόρτα επειδή οι οπαδοί μας έχουν πολιτικές ανησυχίες και απόψεις πάνω σε διάφορα θέματα. Η πολιτική είναι βασικό κομμάτι της ομάδας μας, με συνδετικό στοιχείο τον Michael Davitt8 και άλλους Ιρλανδούς ρεπουμπλικάνους, από την αρχή της ιστορίας μας. Και συνεχίζεται και σήμερα κυρίως μέσα στους οπαδούς μας, αν όχι και στη διοίκηση της ομάδας.
Το να γράφουμε για το μέλλον της ομάδας μας και την κληρονομιά της δίπλα δίπλα με άρθρα από τις τελευταίες στρατηγικές ενέργειες της ρεπουμπλικάνικης πολιτικής είναι απόλυτα φυσιολογικό για εμάς. Στο site μας έχουμε «οργισμένες» συζητήσεις σχετικά με τον τελευταίο αγώνα, όπου κανείς δεν συμφωνεί. Στο fanzine μας έχουμε άρθρα και αφίσες για τον Che Guevara δίπλα δίπλα με «ποδοσφαιρικά κουτσομπολιά». Έχουμε επίσης σοβαρές αναλύσεις για την ομάδα και την ταυτότητά της, τη οπαδική βάση της εργατικής τάξης που αργοπεθαίνει. Επιπλέον, υπάρχουν πάντα άρθρα και συνεντεύξεις αντιφασιστικών ultra group από όλον τον κόσμο και η περιστασιακά συνεντεύξεις με hooligans όπως με τους Cliftonville Lunatic Fringe9 στο παρόν τεύχος. Έχουμε ακόμα πολιτικό και κοινωνικό ρόλο στην οπαδική κουλτούρα της Celtic. Το TAL επανακυκλοφόρησε πέρυσι και οι μέχρι τώρα αποκρίσεις είναι φανταστικές. Οι πωλήσεις μέχρι τώρα είναι συνήθως πολύ καλές
-Ο Gerry Adams10 θεωρεί την ειρηνική διαδικασία σαν ένα βήμα προς την ενωμένη Ιρλανδία ενώ ο Ian Paisley11 θέτει μόνιμα το ερώτημα της ένωσης. Πώς γίνετε να έχουν και οι δύο δίκιο;
Λοιπόν, δεν γίνετε να έχουν και οι δύο δίκιο και αυτό θα είναι το δίλημμα που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν κάποια στιγμή. Δεν έχω να προσφέρω καμιά σπουδαία ανάλυση για την ιρλανδική πολιτική. Οι Ρεπουμπλικάνοι κυβερνούν τις 6 Επαρχίες. Αν στις πρόσφατες εκλογές των 26 Επαρχιών δρούσαν καλύτερα, θα ήταν και εκεί κυβέρνηση.
Είναι σημαντικό που η βάση της εργατικής τάξης του ρεπουμπλικανισμού παραμένει σταθερή και που, μαζί με τη μεγάλη συζήτηση για εθνική ομοφωνία και επανένωση της χώρας το 2016, ζητήματα όπως το ψωμί και το βούτυρο προηγούνται της ρεπουμπλικανικής πολιτικής γιατί αλλιώς η σύνθεση της εργατικής τάξης του κινήματος θα αλλάξει. Εκτός αυτού, ο Sinn Fein12 βρίσκετε τώρα σε θέση ισχύος στο Stormont13 και εκεί θα κριθεί στο τι έχει πετύχει.
Η Ιρλανδία αλλάζει δραστικά. Είναι θετικό αυτό ή μπορεί να οδηγήσει στην άρνηση της ίδιας της ιστορίας και της ταυτότητάς της; Πρόσφατες έρευνες στο Croke Park14 δείχνουν ότι πολλοί από τους οπαδούς του ιρλανδικού rugby αγνοούν τι έγινε εκεί κατά το παρελθόν ενώ άλλοι επιθυμούν να αφήσουν πίσω το παρελθόν.
Ο πατήρ Ιάκωβος θα έλεγε: «Αυτό είναι οικουμενικό θέμα…»
Η Ιρλανδία αλλάζει με πολλούς τρόπους αλλά είναι άδικο να περιγράψεις αυτές τις αλλαγές ως δραστικές. Είναι μια διαδικασία που διαρκεί πολλά χρόνια και χρωστάει πολύ περισσότερα στη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση από ό,τι στις νέες πολιτικές σκέψεις του Fine Gael15 ή του Fianna Fail16. Η ενδυνάμωση του Sinn Fein τόσο στις 6 όσο και στις 26 Κομητείες έπαιξε αναμφισβήτητα μεγάλο ρόλο σε αυτήν την αλλαγή και μια αληθινή και ευπρόσδεκτη πρόκληση στο πολιτικό status quo της Ιρλανδίας.
Η απόφαση της GAA17 να δώσει το Croke Park προς χρήση και σε άλλα αθλητικά σωματεία όπως η Ποδοσφαιρική Ένωση Ιρλανδίας18 και η Ιρλανδική Ένωση Rugby19 παράλληλα με την υλοποίηση της Good Friday Agreement20 θεωρήθηκε από πολλούς σαν παράδειγμα μιας «Νέας Μοντέρνας Ιρλανδίας». Ωστόσο, η χρήση ενός τέτοιου όρου υποθάλπει αρνητικά στερεοτυπικά πρότυπα μιας «Παλιάς Ιρλανδίας» γεμάτη τριφύλλια και κοντά ρόπαλα (shillelaghs21).
Εάν η απόφαση της GAA να «ανοίξει» το Croker συνέβαλε και στη μόρφωση αυτών που αγνοούσαν την ιστορική σημασία του γεγονότος που διαδραματίστηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου της ανεξαρτησίας, είναι ευπρόσδεκτη. Και αυτοί που επιλέγουν να αμελούν τα γεγονότα που έλαβαν χώρα εκεί την 21η Νοεμβρίου του 192022 είναι τόσο εχθροί του ιρλανδικού ρεπουμπλικανισμού όσο και οι Βρετανοί που διοικούν στην Ιρλανδία.
Αναφορικά με την ιστορία και την ταυτότητα της χώρας, επενδύθηκαν τόσα πολλά σε αυτές τις έννοιες από όλους όσοι πολέμησαν για μια Ιρλανδία που δεν θα ζήσουν ποτέ να δουν. Τόσα που δεν μπορούμε να τα αρνηθούμε. Ωστόσο, η ιστορία και η ταυτότητα μπορούν να αναγνωριστούν πραγματικά μόνο όταν επιτευχθεί η Ενωμένη Ιρλανδία. Μέχρι τότε θα συνεχίσουμε να τιμούμε το παρελθόν και να βοηθούμε με οποιονδήποτε τρόπο μπορούμε για να σχηματίσουμε το μέλλον.
-Ποια groups θα πρότεινες στους σημερινούς αντιφασίστες οπαδούς;
Λοιπόν, στους οπαδούς μας θα προτείναμε τους Celtic Fans Against Fascism, που τους ξεκινήσαμε εμείς και αποτελούν το προπύργιο του αντιφασισμού, του αντιρατσισμού και του αντισεχταρισμού στην Celtic τα τελευταία 16 χρόνια.
Την Independent Working Class Association23, επειδή πρέπει να χτίσουμε από την αρχή τις κοινότητές μας και η IWCA έχει μια, μοναδική για την αριστερά, προσέγγιση της εργατικής τάξης και επιζητεί να ενδυναμώσει πολιτικά τις κοινότητές μας. Μια οργάνωση σαν την IWCA μπορεί να ανταγωνιστεί πολιτικά τους φασίστες σε εργατικές περιοχές, όπως επίσης και το προφανές πλεονέκτημα απέναντι στην αριστερά ότι η δημοκρατική τους προσέγγιση έχει πολιτικά κενά μεταξύ των μεθόδων τους και αυτών της παλιάς αριστεράς˙ να πολεμάς για τα δικαιώματα όλων και για υπηρεσίες προς όφελος όλων και όχι για τοπικιστικά ενδιαφέροντα βασισμένα σε φυλετικούς διαχωρισμούς των κοινοτήτων μας, κάτι που περισσότερο το ενθάρρυνε παρά το πολέμησε η προσήλωση της αριστεράς στη φιλοσοφία της πολυπολιτισμικότητας.
Έχω γνωρίσει κάποιους από την AFA και ήταν όλοι τους «εντάξει». Όλα εξαρτώνται από τις πολιτικές καταστάσεις σε συγκεκριμένες περιοχές, την απειλή που δείχνουν οι φασίστες και το δείκτη εξυπνάδας/κύρους των αντιφασιστών . Πρέπει αναλόγως λοιπόν να προσαρμόσεις και τη στρατηγική σου. Πολέμα, όταν μπορείς να νικήσεις… και αν δεν μπορείς να νικήσεις, μην πολεμάς! Θα έρθουν και άλλες ημέρες. Είναι μια απλή φόρμουλα που πρόσφερε μεγάλη επιτυχία στην AFA ενάντια στους φασίστες.
Δεν πιστεύω στο κυνήγι φαντασμάτων. Η παρουσία των φασιστών στο δρόμο είναι ελάχιστη. Για αυτό είναι σημαντικό να τους πολεμάς μέσα στις κοινότητες της εργατικής τάξης που είναι ενεργοί. Αυτό σημαίνει ότι ο αντιφασισμός πρέπει να μάθει να προσαρμόζεται πολιτικά.
-Υπάρχει ένας απίστευτος δεσμός μεταξύ των οπαδών της Celtic και αυτών της St. Pauli. Γιατί συνέβη αυτό; Μπορεί να επαναληφθεί κάπου αλλού;
Ξεκίνησε το 1992 λίγο μετά την ίδρυση του fanzine μας. Κάποιοι από τους οπαδούς της St. Pauli είχαν επικοινωνία με λιγότερο πολιτικοποιημένα άτομα ενός άλλου fanzine. Επικοινώνησαν όμως μαζί μας και μας εξέφρασαν τα τόσα πράγματα που έχουμε κοινά, από την ποδοσφαιρική κουλτούρα και τη μουσική μέχρι τον αντιφασισμό και τον ιρλανδικό αγώνα. Ο δεσμός μεταξύ μας είναι πολύ δυνατός. Μπορεί να έχουμε πολιτικές διαφωνίες σε πολλά θέματα αλλά η αντιφασιστική μας νοοτροπία έχει βαθιές ρίζες. Τα κοινωνικά, πολιτικά και ποδοσφαιρικά χαρακτηριστικά είναι που δημιουργούν αυτήν τη συγγένεια. Και βρίσκεται εκτός του ελέγχου των ποδοσφαιρικών αφεντικών παρόλο που προσπαθούν να την εμπορευματοποιήσουν με εμπορικές συμφωνίες μεταξύ των ομάδων. Η διοίκηση της Celtic δεν μπορεί να αντιληφθεί τους αχώριστους δεσμούς μεταξύ του TAL και των αντιφασιστών της St. Pauli.
Έχουμε επίσης καλές σχέσεις, πηγαίνοντας πολλά χρόνια πίσω, με τους Herri Norte Taldea24, τους μαχητικούς αντιφασίστες της Athletic Bilbao. Φέτος πήγαμε στο Μπιλμπάο για να τους βοηθήσουμε στη γιορτή για τα 25 χρόνια της ύπαρξής τους. Αυτοί είναι οπαδοί προερχόμενοι από την εργατική τάξη με μαχητική αντιφασιστική νοοτροπία συνδυαζόμενη με μια ισχυρή υποστήριξη του αγώνα της ανεξαρτησίας της Χώρας των Βάσκων.
-Υπάρχει περίπτωση να συμβεί στη Celtic ό,τι και στη Manchester United, δηλαδή να φτιάξουν οι οπαδοί τη δική τους ομάδα;
Όχι. Μία παρόμοια κατάσταση σαν την FC United25 δεν θα συμβεί στη Celtic. Η βασική ιδέα των οπαδών μας είναι ότι –ανεξάρτητα από το ποιος διαχειρίζεται τα κέρδη και την επιχείρηση- η ομάδα ανήκει σε εμάς. Αυτό το συναίσθημα είναι ακόμα πολύ δυνατό στη Celtic, ότι είμαστε μια ομάδα της εργατικής τάξης που ιδρύθηκε από Ιρλανδούς μετανάστες των οποίων οι γιοι, οι κόρες και τα εγγόνια έπρεπε «να φάνε σκατά» για να επιβιώσουν. Η εμπειρία των οπαδών της Celtic είναι πολύ δεμένη με την εμπειρία του να είσαι μέλος μιας «μειονότητας» στη Σκοτία. Η ομάδα θεωρείται προέκταση αυτής της «μειονότητας».
Ό,τι και αν συμβεί στο μέλλον, παίρνοντας υπόψη το οπαδικό κίνημα του Celtic Park, πιστεύω ότι θα συμβεί μέσα στην ομάδα και όχι έξω από αυτήν. Ήταν η αφοσίωση των οπαδών μας που έσωσε την ομάδα στο παρελθόν και εξακολουθούμε να θέλουμε την ομάδα ΜΑΣ να λειτουργεί δημοκρατικά. Σε τελευταία ανάλυση έχουμε και το παράδειγμα της Barcelona. Δεν είναι η τέλεια λύση αλλά είναι ένα παράδειγμα όπου οι οπαδοί μπορούν να ελέγχουν εν μέρει και δημοκρατικά ένα σύλλογο. Ένα σύλλογο που μπορεί να αγκαλιάζει με περηφάνια την καταλανική του ταυτότητα και να τη σχετίζει με τις πολιτικές και πολιτιστικές φιλοδοξίες των οπαδών του. Αυτό θέλουμε να δούμε στη Celtic. Ένα σύλλογο που εδρεύει στη Σκοτία που διατηρεί την ιρλανδική του ταυτότητα, την εργατική πολιτική του και την κουλτούρα των οπαδών του.
1 To fanzine TAL – “Tiocfaidh Ar La – Για τη Celtic και την Ιρλανδία” ιδρύθηκε στα τέλη του 1991 και το πρώτο του τεύχος κυκλοφόρησε το 1992 στον αγώνα Celtic-Rangers. Το περιοδικό σύντομα καθιερώθηκε ως η αυθεντική φωνή των ρεπουμπλικάνων οπαδών της Celtic. Η ιρλανδική φράση “Tiocfaidh Ar La” σημαίνει «Η δική μας μέρα θα έρθει». Επινοήθηκε από τους Ιρλανδούς Ρεπουμπλικάνους και εκφράζει την επιθυμία τους για την ελευθερία και τον αγώνα τους να ενώσουν και τις 36 Κοινότητες σε μία Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Στο διαδίκτυο θα το βρείτε στην εξής διεύθυνση: www.talfanzine.com
2 Αναρχική εφημερίδα που εκδίδεται από την ομώνυμη πολιτική ομάδα που δραστηριοποιείται από το 1983 στην Αγγλία. Στο διαδίκτυο θα τους βρείτε στην εξής διεύθυνση: http://www.londonclasswar.org/
3 Το Celtic Park είναι η έδρα της Celtic FC και είναι χτισμένο στην περιοχή Parkhead της Γλασκόβης. Οι οπαδοί συνηθίζουν να το αποκαλούν «παράδεισο». Χτίστηκε το 1892 και η χωρητικότητα του ανέρχεται στις 60.832 θέσεις.
4 Η λέξη ρεπουμπλικάνος μεταφράζεται και ως δημοκράτης. Εδώ ο όρος δεν χρησιμοποιείται με την αντίθεση republicans (συντηρητικοί)/democrats (προοδευτικοί) όπως στις Η.Π.Α. μιας και εκφράζει τους σοσιαλιστές της Ιρλανδίας. Διατηρείται όμως στη μετάφραση ο όρος ρεπουμπλικάνος για να είναι πιο προσιτός στο πολιτικό νόημα που του δίνουν οι υποστηρικτές του.
5 Η Anti-Fascist Action ήταν μια ακτιβίστικη αντιφασιστική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1985 στο Ηνωμένο Βασίλειο από τη Red Action και άλλες αριστεριστικές οργανώσεις.
6 Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας έχει 26 κομητείες σε πολιτικά, πολιτιστικά και αθλητικά πλαίσια. Οι εκλογικές περιφέρειες ακολουθούν τα σύνορα των κομητειών. Ωστόσο, σαν μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης, ορισμένες κομητείες έχουν αναδιαρθρωθεί όπως η κομητεία του Δουβλίνου (3 επιμέρους κομητείες) και η κομητεία Τιπερέρι (2 κομητείες), με αποτέλεσμα να υπάρχουν 29 διοικητικές κομητείες και 5 πόλεις, οι οποίες διοικούνται ξεχωριστά από τις αντίστοιχες κομητείες που ανήκουν: το Δουβλίνο, το Κορκ, το Γκάλγουεϊ, το Λίμερικ και το Γουότερφορντ.
7 To “Red Attitude” ήταν ένα fanzine οπαδών της Manchester United με ξεκάθαρα αντιρατστικό χαρακτήρα. Στην έκδοσή του βοηθούσε και η AFA.
8 Michael Davitt (στα ιρλανδικά: Mícheál Mac Dáibhéid) (25 Μαρτίου 1846 – 30 Μαΐου1906). Ρεπουμπλικάνος και μία από τις ηγετικές φυσιογνωμίες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των Ιρλανδών. Θεωρείται ως ο ιδρυτής του κόμματος των Εργατικών στη Αγγλία. Πίστευε ότι η Ιρλανδία θα ανεξαρτητοποιηθεί μόνο αν τη βοηθήσει στον αγώνα της και η βρετανική εργατική τάξη.
9 Έτσι ονομάζονται οι «σκληροπυρηνικοί» οπαδοί της Cliftonville Football & Athletic Club (the Reds). Η Cliftonville F.C. ιδρύθηκε στις 20 Σεπτέμβρη του 1879 και είναι η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα της Ιρλανδίας.
10 Ο Gerry Adams (στα ιρλανδικά: Gearóid Mac Ádhaimh και γεννημένος στις 06/10/1948) είναι ο πρόεδρος του Sinn Fein, της πολιτικής πτέρυγας του IRA, και πρώην διοικητής του IRA.
11 Ο Ian Paisley (γεννημένος στις 06/04/1926) ήταν πρόεδρος του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κόμματος (συντηρητικοί) και πρωθυπουργός της Βορείου Ιρλανδίας μέχρι την παραίτησή του στις 05/06/08.
12 To Sinn Fein είναι πολιτικό κόμμα της Βορείου Ιρλανδίας ιδρυμένο το 1905. Το Δεκέμβρη του 1969 επέρχεται η διάσπαση του Sinn Fein σε ένοπλη και σε πολιτική ομάδα. Ο Irish Republic Army (ο δεύτερος χρονικά IRA) αρχίζει τον ένοπλο αγώνα για την απελευθέρωση αλλά το κόμμα του Sinn Fein παραμένει πάντα η πολιτική του φωνή.
13 Εκλογική περιφέρεια στο ανατολικό Μπέλφαστ, στη Βόρειο Ιρλανδία
14 Το Croke Park (στα ιρλανδικά: Páirc an Chrócaigh) είναι το μεγαλύτερο αθλητικό στάδιο της Ιρλανδίας, έδρα της Κέλτικης Αθλητικής Ομοσπονδίας και βρίσκεται στο Δουβλίνο. Χρησιμοποιείται από το 1884 και η χωρητικότητά του είναι 82.300 άτομα.
15 Fine Gael σημαίνει Φυλή των Ιρλανδών ή Δέντρο των Ιρλανδών και είναι συντομογραφία του Ενωμένου Ιρλανδικού Κόμματος. Ιδρύθηκε στις 03/09/1933 και χαρακτηρίζεται ως χριστιανοδημοκρατικό κόμμα.
16 To Fianna Fail είναι συντομογραφία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ιδρύθηκε στις 23/03/1926 και χαρακτηρίζεται ως δημοκρατικό κόμμα.
17 Η Gaelic Athletic Association (Κέλτικη Αθλητική Ομοσπονδία), ιδρυμένη στις 01/11/1884, είναι ένας ερασιτεχνικός πολιτιστικός και αθλητικός οργανισμός που στοχεύει, κυρίως, στην ανάδειξη των κέλτικων αθλημάτων, της ιρλανδικής μουσικής, του ιρλανδικού χορού και της ιρλανδικής γλώσσας. Είναι ο μεγαλύτερος οργανισμός της Ιρλανδίας καθώς αριθμεί περί τα 800.000 μέλη.
18 Ιδρύθηκε το 1921 και έγινε μέλος της FIFA το 1923 και της UEFA το 1958.
19 Ιδρύθηκε το 1879 και ήταν από τους ιδρυτές της Διεθνής Ομοσπονδίας Rugby το 1886. Από το 1999 είναι και μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Rugby.
20 Η Good Friday Agreement, η γνωστή και ως Belfast Agreement (Συμφωνία του Μπέλφαστ), υπογράφτηκε στο Μπέλφαστ στις 10/04/1998 από τις βρετανικές και ιρλανδικές κυβερνήσεις και υποστηρίχτηκε και από τα περισσότερα βορειοϊρλανδικά κόμματα. Αποτέλεσε ένα τεράστιο βήμα για την προώθηση της ειρήνης στην περιοχή. Μόνο το Δημοκρατικό Συνδικαλιστικό Κόμμα εναντιώθηκε σε αυτήν. Στη συμφωνία μεταξύ άλλων αναφέρεται η δέσμευση όλων των κομμάτων για χρήση αποκλειστικά ειρηνικών και δημοκρατικών μέσων, χρονικό όριο δύο ετών για τον παροπλισμό παραστρατιωτικών όπλων, απελευθέρωση υπό όρους μέσα σε δύο χρόνια παραστρατιωτικών φυλακισμένων που ανήκουν σε οργανισμούς που παρακολουθούν την κατάπαυση του πυρός, ίδρυση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βόρειας Ιρλανδίας και άλλα.
21 Τα shillelaghs είναι ανθεκτικά ξύλινα κοντά ρόπαλα φτιαγμένα συνήθως από ξύλο πεύκου με μια λαβή στο πάνω μέρος τους. Είναι ταυτισμένα με την λαϊκή παράδοση της Ιρλανδίας.
22 Η πρώτη «Ματωμένη Κυριακή». Η μέρα αρχίζει με το φόνο 14 Βρετανών πρακτόρων ή των πληροφοριοδοτών τους από τα πυρά του IRA (του πρώτου IRA που έδρασε μεταξύ 1916-1923). Το απόγευμα, Βρετανοί στρατιώτες ανοίγουν πυρ στο κοινό που παρακολουθεί έναν αγώνα κέλτικου ποδοσφαίρου στο Croke Park. Σκοτώνονται 14 πολίτες, συμπεριλαμβανομένου του αρχηγού της ποδοσφαιρικής ομάδας Tipperary, Michael Hogan. Το βράδυ πυροβολισμοί ακουγόταν σε διάφορα σημεία του Δουβλίνου και δύο αξιωματικοί του IRA και ένας πολίτης σκοτώθηκαν, κάτω από ύποπτες συνθήκες, στην προσπάθεια τους να αποδράσουν από το κάστρο του Δουβλίνου.
23 Εργατίστικο πολιτικό κόμμα της Βρετανίας που ιδρύθηκε τον Οκτώβρη του 1995 και έχει ως στόχο την ανάδειξη των πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων της εργατικής τάξης ανεξαρτήτως της υπάρχουσας πολιτικής και οικονομικής κατάστασης.
24 Οι Herri Norte Taldea ιδρύθηκαν το 1981 και είναι μαχητικοί αντιφασίστες. Έχουν περίπου 300 μέλη και ονομάζονται έτσι λόγω της θέσης που κάθονται στο γήπεδο. Εκδίδουν το fanzine “Antiultra”. Έχουν τα δικά τους μουσικά συγκροτήματα και οργανώνουν και τα δικά τους πάρτι. Έχουν καλές σχέσεις τόσο με άλλα βάσκικα ultra group όσο και με τους “Riazor Blues” της Deportivo La Coruna. Στο γήπεδο, πολιτικά, οι μεγαλύτεροι εχθροί τους είναι οι Ultras Sur της Real Madrid και οι Frente Atletico της Atletico Madrid.
25 Η FC United of Manchester ιδρύθηκε στις 14/06/2005 από δυσαρεστημένους οπαδούς της Manchester United. Αφορμή στάθηκε η αύξηση του μεριδίου του Αμερικάνου επιχειρηματία Malcolm Glazer στις μετοχές της Manchester United στο 97,3% (από 3,17% τον Σεπτέμβρη του 2003!!!). Πλέον κατέχει το 98%. Το όνομα της νέας ομάδας, της FC United, ψηφίστηκε από τους οπαδούς-χρηματοδότες της ως το επικρατέστερο μεταξύ των 4 υποψηφίων ονομάτων. Η ομάδα ξεκίνησε από τη 10η κατηγορία της Αγγλίας και μέσα σε 3 χρόνια κατάφερε να κερδίσει ισάξιες φορές την άνοδο και πλέον να αγωνίζεται στην 7η εθνική κατηγορία. Ήδη από την πρώτη αγωνιστική χρονιά βρίσκεται μέσα στις πρώτες 100 ομάδες με τον υψηλότερο μέσο όρο θεατών στην Αγγλία. Κατείχε την 87η θέση με μέσο όρο 3.059 θεατές. Το ρεκόρ προσέλευσης σε αγώνα της είναι 6.023 θεατές για τον αγώνα με τη Great Harwood Town στις 22/04/2006. Για να γίνεις μέλος της ομάδας αρκεί να πληρώσεις 10 λίρες το χρόνο (2 αν είσαι παιδί) και η ψήφος σου στο διοικητικό συμβούλιο είναι ισότιμη με κάθε άλλου μέλους ανεξάρτητα από το ποσό που έχεις δωρήσει στην ομάδα. Το μανιφέστο της ομάδας αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η διοίκηση εκλέγεται από τα μέλη, ότι η ομάδα θα προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφεύγει να κινείται με γνώμονα το κέρδος και ότι θα παραμείνει μη κερδοσκοπικός οργανισμός. Η ομάδα συνεργάζεται με χορηγούς αλλά δεν επιτρέπει τη διαφήμισή τους πάνω στην αγωνιστική εμφάνιση.
